Sayı:31, Ocak-Şubat-Mart 2012“Aile beşerî toplumun ve yönetimin nihaî temeli, özgür bir toplumun hakikî dayanağı olan toplumsal bir kurumdur.” Thomas Fleming
Tarihsel bir sürekliliği olan aile günümüze kadar toplum içinde çeşitli görev-ler yüklenmiş en önemli toplumsal kurumdur. Aile kurumunun biyolojik, psiko-lojik, ekonomik, sosyolojik, dini ve eğitimsel işlevinin yanında değerlerin gele-cek kuşaklara aktarılmasını sağlayan işlevleri de mevcuttur. Son on yıllarda mo-dernizmin atomize bireyinin meydan okumalarına maruz kalan aile hala bireyin eksikliklerini telafi ettiği maddi ve manevî ihtiyaçlarını meşru bir şekilde karşı-ladığı, saygı, sevgi ve bağlılık hislerini geliştirdiği sağlıklı bir toplumun en temel kurumudur.
Toplumun temel kurumu olan aile aynı zamanda diğer sosyal ku-rumlar için de bir modeli ifade eder. Birey toplumsal eğitimin en eski ve en ba-şarılı okulu olan ailede kimlik kazanır. Bu kimlik ile birey toplumda sosyalleşir ve ailede edindiği değerler ile topluma katılır. Aile toplumsal hafızanın bireye aktarılmasını sağlayarak medeniyetin de taşıyıcısı olur.
Aile konusunda Batı’da ciddi anlamda araştırmalar yapılırken ülkemizde bu konuda fazla çalışmanın olmaması Aile özel dosya sayımızın bir süre ertelenme-sine de neden olmuştur. Özellikle sosyoloji bölümlerinde aile konusunda çok ciddi araştırmalarının olmaması eleştiri konusu yapılmalıdır. Bu konudaki aka-demik çalışmaların yetersizliği aynı zamanda diğer sosyal bilimlerin bu alanda yönelmesini de engelleyen bir faktör olarak belirmiştir. Buna rağmen Muhafaza-kâr Düşünce Dergisi bu alandaki tartışmalara ve çalışmalara katkı sağlamak amacıyla bu sayısında geleneğin taşıyıcısı ve medeniyetin temel kurumu olan “aile”yi tüm boyutları ile incelemiş ve literatüre katkı yapacak önemli makaleleri okuyucunun beğenisine sunmuştur.
Bu sayımızda Mahmut Akın “Türkiye’de Muhafazakârlığın Direnme Kuru-mu Olarak Aile” adlı makalesinde ailenin neden toplumun düzenini sağlayan en önemli kurum olduğuna cevap aramakla başlayıp “çocuk kimindir?” sorusu ile çocuğun geleceğini belirleme konusunda aile ile devlet arasındaki gerilimi orta-ya koymaktadır. Özellikle ulus devletin çocuğu ailesinden ayrı olarak kodlama isteği bu gerilimin ana nedeni olmaya devam etmektedir. Nitekim modernleşme sürecimiz ile birlikte Batı’daki kadar sert olmasa bile Türkiye’de de devlet ve aile karşı çocuğun alacağı eğitim konusunda yakın dönemde karşıya gelmiştir. F. Beylü Dikeçligil’in “Aileye Dair Kabullerin Ezber Bozumu” makalesi, bize aile konusundaki varsayımları tekrar sorgulatmaktadır. “Birer sosyolojik ‘genel kav-ram’ olan çekirdek ve geniş aile ideolojilerin veya dünya görüşlerinin çekişme nesnesi olmaktan nasıl kurtulabilir?” gibi çarpıcı soruların çözümüne ancak bü-tüncü paradigma ile ulaşılabileceğini dile getiren Dikeçligil’e göre birbiri içine yuvarlanmış olan olguların bilimsel bilgisine dikotomatik mantık ve neden-sonuç zinciri ile ulaşmak mümkün değildir. Gamze Akşan tarafından tercüme edilen Frank F. Furstanberg ve Sarah Kaplan’ın “Sosyal Sermaye ve Aile” maka-lesi ise aile, komşuluk, din gibi başat sosyal kurumların zayıflamasına dikkati çekmekte bunun da sosyal çözülme tehlikesini neden olacağı konusunda uyarı-larda bulunmaktadır.
Özelikle aile içindeki bağların zayıflaması ebeveynlerin toplumsal kurumlar ile daha az ilişki içinde bulunması yani aile temelli sosyal sermayenin günümüz çocukları için daha az kullanışlı hale gelmesi yazarların üzerinde durduğu temel sorunsaldır. Tercümesi Zehni Özmen tarafından yapı-lan Eugene Litwak’ın “Mesleki Hareketlilik ve Geniş Aile Birliği” makalesi ise Talcott Parsons tarafından ileri sürülen sanayileşmiş modern demokratik toplum ile geniş aile yapısının ilişkileri arasında temel uyumsuzluk tezini ele almış ve mesleki hareketlilik olgusu ile geniş aile ilişkileri arasındaki bağlantılar ampirik bir çalışma verileri çerçevesinde ortaya koymayı amaçlamıştır.
Berivan Vargün ve Üzeyir Tekin’in ülkemizin önemli sorunlarından birisi olan töre ve namus cinayetleri üzerine hazırladıkları “Aile Kurumu Çerçevesin-de Töre ve Namus Cinayetleri makalelerinde “aile kurumu” esasında ülkemizde bir şiddet türü olarak işlenen cinayetler incelenmiştir. Bu vakalara yönelik bakış açıların neler olduğu ve hangi sosyal dinamiklerin bu şiddet türünü tetiklediğini inceleyen çalışmaları ile akademiye yapmış oldukları katkı dikkat çekicidir. Ab-durrahman Kurt “Osmanlı Aile Yapısı” makalesi ile Osmanlı dönemi ailesini in-celeyerek akraba ilişkilerinin yoğunluğu taaddüd-i zevat, evlatlık, köle, cariyele-rin varlığı açısından geniş aile olmakla birlikte aynı çatı altında bulunan aile üyelerinin azlığı açısından Osmanlı ailesinin küçük hatta çekirdek aile olduğu iddiasında bulunmaktadır.
Edebiyatımızda aile konusu başlığı altında Ömer Torlak’ın “Modernleşme Kurgusu Olarak Ailenin Türk Romanına Yansıması”, Firdevs Canbaz Yumu-şak’ın “Osmanlıdan Cumhuriyete Türk Romanında Aile Kurumu ve Ütopik Romanlarımızda Aile” ve Ferda Atlı’nın “Aile Kavramının Ağaoğlu Romanla-rındaki Akisleri” makaleleri ise edebiyatımızda özellikle romanlarımızda ailenin ele alınış biçimi incelenmiştir. Bu sayımızın derkenar bölümündeki makale ise Fatih Ertugay ait. “Potestas ve Populus Arasındaki Mesafe Daralırken Auctori-tas’ı Yeniden Ele Almak” adlı makalesinde Ertugay populus(halk) ve potes-tas(iktidar) arasındaki ilişkilerin yeniden tanımlamaya ihtiyaç duyulduğunu, değişen bu ilişkilerin de auctoritas’ta anlam kaymasına sebep olduğunu iddia etmektedir.
Muhafazakâr Düşünce Dergisinin 31. sayısı olan “Aile” dosyası kıymetli akademisyenlerimizin değerli çalışmalarının tümünde özgün ve yeni tartışmala-rı içeren ufuk açıcı yaklaşımlara şahit olacaksınız.
İçindekiler:
Muhafazakâr Düşünce’den
Teorik Olarak Aile
Mahmut H. AKIN - Türkiye’de Muhafazakârlığın Direnme Odağı Olarak Aile
F. Beylü DİKEÇLİGİL - Aileye Dair Kabullerin Ezber Bozumu
Frank F. FURSTENBERG - Sarah KAPLAN - Sosyal Sermaye ve Aile
Eugene LITWAK - Mesleki Hareketlilik ve Geniş Aile Birliği
Türkiye’de Aile Pratiği
Berivan VARGÜN - Üzeyir TEKİN - Aile Kurumu Çerçevesinde Töre Ve Na-mus Cinayetleri
Osmanlı’da Aile
Abdurrahman KURT - Osmanlı Aile Yapısı
Edebiyatımızda Aile
Ömer TORLAK - Modernleşme Kurgusu Olarak Ailenin Türk Romanına Yan-sıması
Firdevs CANBAZ YUMUŞAK - Osmanlıdan Cumhuriyete Türk Romanında Aile Kurumu ve Ütopik Romanlarımızda Aile
Ferda ATLI - Aile Kavramının Ağaoğlu Romanlarındaki Akisleri
Derkenar
Fatih ERTUGAY - Potestas ve Populus Arasındaki Mesafe Daralırken Auctocritas’ı Yeniden Ele Almak
İrtibat:
Bayındır 1 Sok. No:15/19
Kızılay - Çankaya
Ankara
0 312 431 21 55
www.muhafazakar.com
dergi@muhafazakar.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder