Varlık Vergisi, bir zulüm aracı olarak 40'lı yılların başlarında bu millete musallat edilmişti. Bu vergi bırakın halkı perişan etmeyi, kimi uygulamalarıyla ölümlere yol açmıştı. Ölümcül etkiler doğuran Varlık Vergisi'nin edebiyat sahasında karşılığı var mıdır diye sorarsanız, evet derim: Varlık Dergisi...
Varlık Dergisi, 75 yılı geçkin (1933) hayatı boyunca resmî söylemin edebiyat yayın organı olarak adını var kılmıştır. Merkezî ideolojinin hayat bulduğu bu dergi, kuşkusuz kendi fonksiyonunu başarıyla gerçekleştirmiştir. Ayrıca, mensup olduğu dizgenin doğal bir otoritesi olarak kimliğini uzun sayılabilecek bir süre içinde sabit tutmuştur. Bu sabitlik, diğer bir ifade ile vakıf kurum oluş hali, beri yandan ölü bir kütlenin oluşumunu gündeme getirmiştir: Türkiye resmî ve merkezî edebiyat ortamının nicedir tükenmişlik manzarası sergilemesi ile Varlık Dergisi arasında doğrudan olmasa bile dolaylı bir bağlantı vardır sanırım.
Varlık Dergisi, yahut onunla kol kola vermiş kurumların etken olduğu ölü edebiyat ortamı bir yana, bunların kişi ve kitlelere uyguladığı farklı boyutlu zulümler daha önemlidir...
Bunu örneklendirerek daha açık hale getirmek istiyorum. Kuşkusuz Varlık Dergisi üzerinden...
Bu dergi, Şubat 2009 (S. 1217) sayısında "Ortadoğu'nun Vicdan Sınavı: Gazze" ve "Şiirimizde Filistin Direnişi" dosyalarıyla görünüşte göz doldurucu bir hamle yaptı.
Başta "İsrail Meselesi"ne temas ediyor oluşuyla dikkat çekiciydi dergi. Ardından, özellikle "Şiirimizde Filistin Direnişi" dosyasında Sezai Karakoç'un adını kapaktan takdim etmesi daha da heyecan vericiydi. Öyle ya, konuyla ilgili yapılan ankette Sezai Karakoç'a soru sorulduğu ve üstadın buna cevap verdiği zannına kapılıyordunuz. Aynı listede bazı resmî ve gelenekçi isimlerin de yer alması, sizin Sezai Karakoç'la ilgili zannınızı galip kılıyordu. Fakat hayır, ortada şaire ve okuyucuya yapılmış bir zulmün kol gezdiğini derginin sayfalarını açınca hemen görüyorsunuz. Zira, Karakoç'un bir şiiri Gülten Akın'ın bir manzumesiyle birlikte iktibas edilmiştir ve bu bağlamda, birilerine sorular yöneltilmektedir. Bir diğer ifadeyle Karakoç'un şiiriyle Akın'ın manzumesi tokuşturulmaktadır. Savaş bağlamında, hangisi daha iyi?
Sözünü ettiğimiz 'tokuşturma' faaliyetinin boyutlarını merak edenlerin beklentilerini bariz bir örnek sunarak burada karşılayalım. Anket sorularını cevaplayan Emel İrtem'in cümleleri, Karakoç'un alıntı yapılan 'Alınyazısı Saati- 1" ile ilgili. Okuyoruz: "Erkek dilinin o sert ve dik sözcükleriyle kurulmuş bu şiirin gölgesinde bütün bir insanlık trajedisinden ziyade Müslümanların trajedisi durmaktadır. Bu gün Hitler için övgüler düzen anlayışın acınası pervasızlığı gücünü bu tip söylemlerden almaktadır."
Emel İrtem'in Sezai Karakoç'un şiiriyle Hitler'e övgüler düzenlerin metinleri arasında özdeşlik kurması, onun yazısı bağlamında sergilediği tek zulüm unsuru değildir. Zira, aynı kalem, Mehmet Âkif Ersoy'a da iftira atmaktadır. İftira ve zulüm, Âkif'in "Hakkın Sesleri"nde yer alan ve iman etmiş bir kişinin Rabb'ine yakarışlarından ibaret olan bir şiiri "Tanrı'nın merhamet"sizliğine tevil etmek şeklinde tezahür etmektedir...
Bu tutum Varlık Dergisi'nde kişisel boyutlarda kalsa ciddiye alınmaz. Fakat hayır, Filistin ve Gazze bağlamında yayınlanan manzum metinlerde de benzeri bir algı söz konusudur. Sözgelimi, Sezai Karakoç'un şiiriyle 'tokuşturulan' Gülten Akın'a ait "Deprem Savaş ve Çocukların Tanrısı" başlıklı manzumede şöyle deniliyor: "ateşler içinde Ortadoğu/ah ey Musa ah ey Muhammed/Tanrı çocuklarını unuttu mu?" Bir başka örnek de Metin Demirtaş'ın "Filistinli Kız Çocuğu" adlı metninden. Şunlar söyletilir kahramana: "Çığlığım ürpertiyor yıldızları/Medet umuyorum Tanrı'dan/Tanrı sahiden var mı,/Kuşku duyuyorum."
Kısacası, Varlık Dergisi'nin hazırladığı dosyalarda maksadın üzüm yemek değil, bağcı dövmek olduğu anlaşılmaktadır. Bu bakımdan, Varlık Vergisi ile Varlık Dergisi arasında, alışılmamış bağdaştırma zannedilen irtibatı, alışılmış kılabiliriz...
Cevat Akkanat
Kaynak:
Millî Gazete
26 Şubat 2009
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder