Edebiyat Dergisi

BİR VAROLUŞ SEVİNCİ : EDEBİYAT DERGİSİ

Nuri Pakdil, İstanbul'da bulunduğu 1964 yılında, o tarihte yurtdışında bulunan Fethi Gemuhluoğlu'ndan aldığı bir mektubu anarak, "… Onurlandığım mektuplarının birinde, bir sanat dergisi çıkartmamı, birtakım arkadaşlarla bu derginin çevresinde toplanmamızı buyuruyordu (Edebiyat dergisinin tohumu belki de 1964'lerde düşmüş oldu içime)." der, "Bağlanma"da.

Edebiyat'ın ilk sayısı Şubat 1969'da yayınlandı: Sitemizin güncellendiği tarih itibariyle, 33 yıl 9 ay önce. Tanrı inancı ile Önder bağlılığından kaynaklanan evrensel ısıyı, dostluk coşkusunu bir varoluş sevinci olarak sunmak için insanlığa. Edebiyat dergisinin gazete boyutunda yayınlandığı birinci dönemi, Ağustos-Aralık 1969 ayları için çıkan bir özel sayı ile (sayı: 7-12) tamamlandı. Bu özel sayı, derginin kitap yayınlarının yakında başlayacağı müjdesini de veriyordu.

Dergi, ikinci dönemine Mayıs 1970'te (sayı: 12+1) boyutlarını küçülterek, fakat sayfa sayısını artırarak girdi. Nisan-Kasım 1970 ayları için çıkan bir özel sayı (12+7) bu dönemin son sayısı oldu.

"Sanatla başladı yurdumuzda yabancılaşma; gene sanatla kalkacağız ayağa"
Bir yıl aradan sonra, Kasım 1971'de üçüncü dönemine başlayan derginin sayı numaraları 19+1... şeklinde devam etti. Temmuz-Eylül 1972 ayları için çıkan bir özel sayı ile (19+7,8,9) bu üçüncü dönem de tamamlandı. Bu tarihten sonra Edebiyat beş ay çıkmadı. Ancak bu süre içinde, biri Nuri Pakdil'in "Batı Notları" olmak üzere 3 kitapla Edebiyat Dergisi Yayınları hayata geçirildi.

Edebiyat dergisiyle, yurdumuzda, yerli, yeni bir edebiyatın gelişmesine, boy atmasına çalışılıyordu. Çıkışın amacı da buydu. İnsanımız sarsılacak, uyandırılacak ve onlarla birlikte düşünce düşmanlarına karşı konulacaktı. Yerli edebiyatın varoluş savaşı olacaktı bu.

Dergi, dördüncü dönemine Nisan 1973'te girdi. Bu dönemde sayı numaraları 1'den başlayarak yeniden verilmeye başlandı ve 19 ayda 10 sayı çıktı. Yeni dönemde yeni kitaplar da yayınlanmaya devam etti. Dördüncü dönemde 3'ü Nuri Pakdil'in "Biat", "Umut", "Harikalar Tablosu (Jacques Prévert'den çeviri)" olmak üzere 8 kitap yayınlandı.

Bu dönemle birlikte derginin logosunda ve künyesinde önemli değişiklikler görüyoruz. Derginin logosu yenilenmiştir; 'sahibi ve sorumlu yönetmeni' artık künyede de Nuri Pakdil'dir. Bu dönemde derginin ideolojik duruşunun künyeye yansımasına da tanık oluyoruz : "Tüm banka ve içki ilanları alınmaz".

"Tüm çemberleri, edebiyat kıracaktır sonunda; bağımlılığın çemberlerini"
Beşinci dönemine Şubat 1975'te, çıkışının yedinci yılında başlayan Edebiyat'ın sayı numaraları, önce 1'den başlatıldı. 25. sayıdan itibaren numaralandırma, önceki 72 aylık dönemde çıkan sayıların toplamına eklenerek 38+25 şeklinde verildi.

Edebiyat dergisinin yayımında zaman zaman aksamalar oldu. Düzenli çıkamadı. Çok güç koşullar altında süren bir eylemdi bu. Manevi ve maddi bunalımlar gelip geçti. Ancak, Edebiyat, asla hiçbir kişiye, hiçbir zümreye, hiçbir örgüte, hiçbir şirkete, hiçbir menfaat grubuna sırtını dayamadı. Edebiyat Dergisi; açık alınla, onurla, kendi özgün ve lekesiz çizgisinde devinmeyi sürdürdü.

Nuri Pakdil'in "bir yalım gibi yüzümüze vuruyor" dediği çalışma isteğiydi bu zor girişimi bugünlere taşıyan. Çünkü, o, "saatini toprağa ayarlayıp başlamıştı yürümeye". Çünkü, "Edebiyat", bir uygarlığın varoluş savaşının adıydı.

Bu kavga sürdürülürken, tüm dünya edebiyatıyla da ilgilenilmiş, örnekler verilmiştir onlardan; ama batının çürümüşlüğünü, kokuşmuşluğunu açıklayan, gösteren eleştirel bir tutumla. Böylece, 1923'ten sonraki devrimlerin kökenindeki batıcılığın tutarsızlığı da saptanmış oluyordu bir bakıma.

Diğer yandan, uygarlık değişikliğiyle Türk ulusunun kopartıldığı Ortadoğu, Afrika uluslarının yazarlarından, şairlerinden yapılan çeviriler, bu ulusların sanatçılarının birbirlerinden habersiz birbirleriyle adetâ bütünleştiklerini gösterdi.

Beşinci dönemin başlangıcından, Şubat 1984'e kadarki 9 yıllık sürede de, 14'ü Nuri Pakdil'in "Ay Operası (Jacques Prevert'den çeviri)", "Çağdaş Arap Şiiri-Güldeste", "Biat II", "Bağlanma", "Korku", "Bir Yazarın Notları I", "Bir Yazarın Notları II", "Put Yapımevleri", "Biat III", "Bir Yazarın Notları III", "Kasırganın Çatırtıları (Eugene Guillevic'ten çeviri)", "Bir Yazarın Notları IV", "Kalbimin Üstünde Bir Avuç Güneş" ve bu dönemin son kitabı "Edebiyat Kulesi" olmak üzere 34 kitap yayımlandı.

"Her şeyi attım üstümden / Elimde bir kitap kaldı"

Edebiyat dergisiyle, bir sanatsal girişim olarak, hayatın her alanındaki olumsuzluklar gündeme taşınmıştır. Bireye ilişkin, topluma ilişkin, toplumlara ilişkin, kente ve doğaya ilişkin maddi ve manevi anlamda insana yansıması olan her olgu üzerinde durulmuş, irdelenmiştir.

İnsanın Tanrıyla, toplumla, doğayla bozulan ilişkisinin yenilenmesi ve onarılması için, yoksulluğun, sömürünün yok edilmesi; sadece ellere değil yüreklere ve beyinlere vurulan kelepçelerin de kırılması için, Ulu Önderin ilkelerinin vazgeçilmezliği vurgulanmıştır.

Edebiyat'ın Aralık 1984 sayısında (38+119) Nuri Pakdil'in kısa bir açıklaması yer aldı: ".. Beşinci dönemin 111 ayı boyunca hiç olmayan 'ara' aksama bu 1984 yılında tam dört kez oldu. Şimdi bu sayıyı Edebiyat'ın Mayıs 1984, Haziran 1984, Kasım 1984 ve Aralık 1984 sayılarının tümü için çıkarıyorum. İçinde bulunduğum koşullarda, ancak böyle tamamlayabiliyorum 1984'ü".

Ve bu açıklamayla Edebiyat yayımına ara verdi; Nuri Pakdil'in deyimiyle "başka bir zaman ve mekanda da olsa" yeniden yayımlanmak üzere…

13 yıl sonra, 28 Şubat 1997 tarihinde, Edebiyat Dergisi Yayınları yeniden kitap yayınlamaya başladı. 1984 öncesinde yayımlanan 5 kitabın yeniden çalışılmış basımıyla birlikte 12 yeni kitap yayınlandı. Edebiyat dergisi ise, sitemizin yayınlandığı tarih itibariyle 17 yıl 10 aydır çıkmıyor. Ama yaşıyor: Edebiyat, boyun eğmemişliğin erincini, onurunu yaşıyor.


Kaynak:
http://www.edebiyatdergisi.com/dergi/