2010-08-27

Türk Edebiyatı'nda İstanbul ve Ramazan

Bu sayımıza arkadaşımız A. Cihat Beritli’nin Prof. Dr. Süleyman Hayri Bolay’la gerçekleştirdiği röportajla başlıyoruz. Süleyman Hayri Hoca, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde, hocası Hilmi Ziya Ülken’in yönetiminde bitirme tezi olarak hazırladığı, bugün bile tazeliğini koruyan Türkiye’de Ruhçu ve Maddeci Görüşün Mücadelesi adlı ünlü eserinin yazılış ve yayımlanış hikâyesini anlattı. O günden bugüne Türk düşünce tarihi üzerinde çalışan ve çok sayıda esere imza atan hocamız, Türkiye’de düşünce tarihçiliğinin meselelerine de girdi.

Röportajı takip eden yazılar kendiliğinden mini bir İstanbul dosyasına dönüştü. Ben, Fransız şairleri Gérard de Nerval ile Théophile Gautier’nin yazdıklarından hareketle eski İstanbul’da Ramazan gecelerinin nasıl yaşandığını anlatmaya çalıştım. Eski hayatımızda ezanî saatle 12.00’de, yani akşam ezanı okunurken el ayak çekilir, şehirler derin bir sessizliğe ve karanlığa gömülürdü. Bu sebeple on bir ay boyunca Ramazanlar çok özlenirdi, çünkü özellikle İstanbul Ramazanları kandilleri, mahyaları, özel olarak aydınlatılan sokaklarıyla aynı zamanda şenlik ayı gibi yaşanır, geceler gündüze, gündüzler geceye dönerdi. Eski Ramazanların hafızalarda derin izler bırakmasının sebeplerinden biri de budur.

“Meşrutiyet’te ve Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Ramazan’a ve Bayramlara Bakışlar” başlığını taşıyan özel bölümümüzde ise 28 Şaban 1331 (2 Ağustos 1913) tarihli Karagöz mecmuasında imzasız yayımlanan “Ramazan”, Nisan 1926’da Aylık Mecmua’da yayımlanan “İnkılâpta Ramazan, Ramazan’da İnkılâp” (Server Bedi), 6 Ocak 1935’te Cumhuriyet’te yayımlanan “Bayram” (Ercümend Ekrem Talu) ve 8 Ocak 1935’te Haber’de yayımlanan “Din Bayramı ve Ulus Bayramı” (Va-Nu) başlıklı yazıların ilginizi ve dikkatinizi çekeceğini tahmin ediyorum.

Hülya Atakan’ın “Bir Çay Bahçesinden İstanbul” başlıklı lezzetli denemesini beğeneceğinizden eminim. Deniz Özbeyli de bir İstanbul yazısıyla bu sayımıza katkıda bulundu. Funda Özsoy Erdoğan ise Sevinç Çokum’un hikâyelerinde İstanbul temasını ele aldı.

Prof. Dr. Nevzat Özkan, merhum Cemil Meriç’in bir “Kültür Adamı” olarak portresini çizdi. Doç. Dr. Kenan Erdoğan ise bu yıl katıldığı bazı sempozyumlardan, özellikle 20-22 Mayıs tarihlerinde Sivas’ta gerçekleştirilen Uluslararası Kerbelâ Sempozyumu’ndan söz ediyor. Hümeyra Yuva, “Kendi Gök Kubbemiz’in Aynaları” başlıklı yazısında Yahya Kemal’in şiirlerindeki “ayna” metaforunu incelerken, Ayşegül Ayık, şiir tahlili üzerine yazılmış iki önemli kitabı, Mutlu Kaplan ise Zafer Acar’ın Hamse adlı yeni şiir kitabını değerlendiriyor.

Altan Deliorman’ın Mayıs ve Haziran sayılarımızda yayımlanan “Uzun Bir Ömrün Kısa Bir Özeti” başlıklı yazısındaki bazı tespitlere Reha Oğuz Türkkan’ın oğlu Tuğrul Türkan geçen sayımızda itiraz etmişti. Bu sayımızda da Altan Bey, “Bir Açıklamanın Açıklaması” başlıklı yazısında Tuğrul Bey’in itirazlarına cevap veriyor.
“Resimli Türk Edebiyatı” sayfasında, Nâmık Kemal’in belki de hiç görmediğiniz fotoğraflarıyla karşılaşacaksınız. Bazı yayınlarda karşımıza çıkan bu fotoğraflardaki şahıs gerçekten Nâmık Kemal ise, “vatan şairi”, meşhur resimlerindeki gibi gür saçlı değil, saçları genç yaşta dökülmüş bir adamdı ve Jön Türkler tarafından daha etkileyici bir idol hâline getirilmek için başına gür ve dalgalı saçlar eklenmişti. Ama nasıl? Nâmık Kemal uzmanlarından bu sorunun cevabını bekliyoruz. Hemen şunu eklemekte fayda görüyorum: Nâmık Kemal’in gür saçlarının olmaması, büyük şairliğine ve fikir adamlığına halel getirmez.

Bu sayının şairleri Mustafa Ruhi Şirin, Hüseyin Konak, Cafer Keklikçi, Ercan Yılmaz, Ahmet Cora, Ali Osman Dönmez, İrfan Yılmaz, Bahanur Garan, Mustafa Alagöz ve Kosova’dan Taner Güçlütürk, hikâyecileri ise Bahtiyar Aslan, Sevgül Yılmaz, Nihan Kaya ve Recep Şükrü Güngör... Kısacası elinizdeki sayı, şiir ve hikâye bakımından epeyi zengin...

Kırkambar’ımız her zaman olduğu gibi dopdolu. Daha güzel sayılarda buluşmak üzere hoşça kalınız diyor, bu vesileyle hayırlı bir Ramazan diliyorum. Muhabbetle,efendim.

Beşir Ayvazoğlu

Hiç yorum yok:

E-POSTA GRUBU

Dergi~lik e-posta
dergilik@googlegroups.com